Over ons ...

St. Martinuskerk
Kapel Benzenrade

🌍 Algemeen: ligging en karakter

Welten‑Benzenrade is een wijk in de gemeente Heerlen (zuid) met circa 4000 inwoners en ruim 2096 woningen. 

De wijk is een combinatie van een dorpskern (Welten) en een landelijk buurtschap (Benzenrade), op een steenworp afstand van het centrum van Heerlen. Er zijn uitgebreide recreatie gebieden en wandelroutes voorhanden zoals het gebied rond de Weltervijver, de Groene long en het Geleenbeek dal, die allen de landelijke uitstraling onderstrepen. Ook de bereikbaarheid is uitstekend zowel via de A76, A79 en de stadautoweg N281.

Binnen de grenzen van Welten- Benzenrade liggen 2 omvangrijke zorginstellingen, Zuyderland en Mondriaan

🏘️ Verenigingsleven en gemeenschap

Welten-Benzenrade kent een levendig verenigingsleven op o.a. het gebied van muziek, carnaval en sport: harmonie TOG, diverse carnavalsgroepen en sportclubs zijn actief in beide buurten

Heemkundevereniging Welten‑Benzenrade verzorgt lokale geschiedenisliteratuur, jaarlijkse bijeenkomsten en wandelroutes (zoals “Idillisj Welte”), met open uitnodigingen ook voor niet-leden.

Gemeenschapshuis Welten (Weltertuijnstraat 44–48) is het centrale gebouw voor wijkactiviteiten, vergaderingen en verenigingen.

⛪ Parochie en kerken

Kerkgebouw: Sint‑Martinuskerk, gelegen aan Weltertuijnstraat 49 te Welten. De kerk is omgeven door een kerkhof, met toegang via het Rector Poelsplein. Architectuur neogotisch, uitbreiding in 1925 door architect J. Seelen uit Heerlen.Kapel in Benzenrade: Heilig‑Hartkapel

De Heilig‑Hartkapel ligt midden in Benzenrade, is gebouwd in 1924‑1925 en is toegewijd aan het Heilig Hart van Jezus. De kapel wordt verzorgd door de buurtvereniging Benzenrade. De kapel is gebouwd van lokale Kunradersteen. Het altaar komt uit de kerk van Welten; veel onderdelen zijn geschonken door buurtbewoners (o.a. kandelaren, bidstoel). In 2019 zijn nieuwe glas-in-loodramen geplaatst, mede gemaakt door inwoners onder begeleiding van mevrouw van Santen. Voor meer details zie de website van de Stichting Kerkgebouwen Limburg (H. Hart kapel Benzenrade).
Elke drie jaar voert de sacramentsprocessie vanuit Welten via een zandtapijt naar deze kapel, waar een H. Mis wordt opgedragen. Van mei‑oktober is er maandelijks op de eerste vrijdag van de maand om 19:00 uur een mis in de kapel.

Verder kent de parochie nog twee kapellen nl. de kapel in het zorgcentrum St. Anna en de Maria kapel aan de Mergelsweg. Voor meer details zie de website van de Stichting Kerkgebouwen Limburg (Kapel St. Anna) (Maria kapel Mergelsweg)

Door deze mix van historische gebouwen, een actieve gemeenschap en verbondenheid is er in Welten‑Benzenrade sprake van een fijne balans tussen dorpse atmosfeer en stedelijke voorzieningen.

Wegkruisen

Wegkruisen in Welten en Benzenrade zijn in kaart gebracht door Dhr. Chris Willems uit Ubachsberg. Voor meer details wordt verwezen naar zijn website. Wegkruisen Welten en Wegkruisen Benzenrade

🎨 Interieur: kunst en glas-in-lood

Muurschilderingen
Ontworpen door Eugène Laudy, aangebracht in 1947–48: kleurrijke schilderingen in de apsis, triomfboog en veertien kruiswegstaties op de scheidingswand. Ook in 1979 maakte Laudy aanvullingen

Glas-in-lood
Ruim 70 rondboogvensters, met werken van:

  • Gerard Mesterom (1945–46): onder andere het drieluik op de orgeltribune met Maria Koningin der Vrede, mijnwerkers- en boerengezinnen; geplaatst ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de parochie.
  • Laudy (1948 & 1979), Leo Reihs (samen met Atelier Flos, ramen uit 1991 en 2004), en Gisèle Waterschoot van der Gracht

Symboliek

In veel ramen worden lokale thema’s verwerkt: Limburgs mijnlandschap, agrarische taferelen, en bijbelse motieven zoals de Annunciatie, Verrijzenis, Pinksteren, etc.

⛪ Kerkgebouw Sint Martinus – Historie & Architectuur

Oorsprong 1049–1921
De aanwezigheid van een kapel gewijd aan Sint Martinus in Welten gaat terug tot 1049, vermeld als rectoraat binnen de parochie van Voerendaal. De middeleeuwse kapel raakte in verval, werd in 1661 herbouwd door de Staten-Generaal, en bleef belangrijk tijdens Franse religieuze beperkingen in 1804. Pas in 1921 werd Welten een zelfstandige parochie met haar huidige toegewezen kerkstatus

Bouwgeschiedenis in fasen

  • 1875: onder architect L. Oostwegel komt een eerste neoromaanse kruiskerk in roodbruine baksteen tot stand, met koor en transept.
  • 1897: architect Joseph Seelen vervangt de westtoren door een nieuwe neogotische toren met naaldspits.
  • 1925–1927: Seelen bouwt een nieuwe, driebeukige basiliek dwars over het oude schip heen, in kunradersteen. Het oude schip van 1875 wordt nu een dwarsarm, waardoor een typisch Limburgs “hybride” kerkontwerp ontstaat

Restauraties en interieurwijzigingen

In 1967 kreeg de kerk een ingrijpende verbouwing naar aanleiding van het Tweede Vaticaans Concilie: met name het oudste koorgedeelte werd afgescheiden als dagkapel. In 1983–84 werden restauraties uitgevoerd en het oude koor werd definitief een aparte kapel, gescheiden door een glazen wand

Meer details vindt u op de website van de Stichting Kerkgebouwen in Limburg (klik hier)

🎼 Het orgel van Sint Martinus

In 1955 is een tweemanuaals elektro-pneumatisch orgel geplaatst door Verschueren Orgelbouw (opus 342), uit Heythuysen. Volgens de orgeldocumentatie is het instrument bijzonder omdat het relatief jong is voor een kerk zonder monumentenstatus

Pijpenregisters (samenvatting):

  • Hoofdwerk: Bourdon 16′, Prestant 8′, Bourdon 8′, Octaaf 4′, Roerfluit 4′, Nasard 2 2/3′, Octaaf 2′, Mixtuur III–IV, Trompet 8′.
  • Zwelwerk: Vioolprestant 8′, Gamba 8′, Celeste 8′, Holpijp 8′, Zingende Prestant 4′, Zachtfluit 4′, Zwitserspijp 2′, Sesquialter II, Hobo 8′.
  • Pedaal: Subbas 16′, Octaafbas 8′, Gedektbas 8′, Prestantbas 4′

🌟 Wetenswaardigheden & bijzondere kenmerken

Klok van 1519
De oudste klok van Welten stamt uit 1519 en is gegoten door Jacob van Venraidt. In zowel de Franse Tijd als tijdens WOII werd de klok verborgen in de Weltervijver om te voorkomen dat deze ontmanteld werd. Na terugkeer in 1945 luidde de klok weer tijdens de sacramentsprocessie op 10 juni.

Beeld van dr. Hendrik Poels (1954)
Voor de hoofdingang staat een beeld van dr. Poels, geĂŤerd voor zijn rol in de Mijnstreek mbt sociale woningbouw. Gebeeld door beeldhouwer Wim van Hoorn in 1954.

Geen monumentale status
Ondanks de rijke geschiedenis is de kerk voorlopig nĂ­et opgenomen op de rijksmonumentenlijst. Dat maakt de kleurrijke kunst, historische klok en architectuur extra opvallend in hun behoudscontext

De volgende rectoren en pastoors zijn in de parochie werkzaam geweest, o.a.:

  • L. Stassen, rector – 1847 – 1880
  • Zaunbreckers, rector – 1880 – 1890
  • M.J. Reinartz, rector – 1890 – 1910
  • D.A. Poels, rector – 1910 – 1919
  • Keybets, rector – 1919 – 1921
  • Keybets, pastoor – 1921 – 1943
  • Stevens, pastoor – 1943 – 1950
  • Welters, pastoor – 1950 – 1959
  • Mullenders, pastoor – 1959 – 1961
  • Pol, pastoor – 1961 – 1967
  • Trienekens, pastoor – 1967 – 1980
  • J.R. Buschman, pastoor – 1981 – 1986
  • H. Prins, pastoor – 1986 – 1992
  • L.J.M. v. Horne, pastoor – 1992 – 2002
  • Deken Th. v. Galen – 2002 – 2016
  • Deken Hans Bouwman – 2016 – heden